Derleyen: Melike Sarıkaya / Milliyet.com.tr – Dünyanın en kalabalık 2’nci ülkesi olan Çin’deki dikey yapılaşma ve süratli inşaat sistemleri, hudutlu toprak kaynaklarını en güzel halde kullanmalarını sağlıyor. Lakin bu tahliller kimi değerli meseleleri da beraberinde getiriyor. Çin’de yaşayan beşerler bu sonlu topraklarda sırf küçücük dairelerden oluşan apartmanlarda yerleşim düşüncesi çekmiyor. Bu ülkede araç sahibi olmak da başlı başına bir sorun. Hudutlu ve yüksek fiyatlı park alanları, plaka kodu üzere sistemler aracınızı istediğiniz üzere kullanmaya fırsat vermiyor. Meselelere tahlil olabilmesi için sadece otomobiller için inşa edilen dev asansörlü gökdelenlerin proje tasarımı hızlandırılıyor. Tüm kaideleri göz önünde bulundurduğunuzda, Çin’de araç sahibi olmak sahiden mantıklı gelir mi?
GÖĞE YÜKSELEN BETON AĞAÇLAR
Çin geniş yerlere sahip bir ülke değil. Konutlarla donatılan yerleri da bu nedenle çok kıymetli. Çinliler, ellerindeki emlaktan en fazla randımanı almak gayesiyle kentlerini gökdelenlerin gölgesinde kurmayı tercih ediyor. Doğal alanların kısıtlı olduğu Çin’de, gökdelen imali için gerekli teknolojinin faal kullanımına yeni başlanan devirde geliştiğinden, öteki ülkelerden daha fazla gökdelene rastlanıyor. 1960’lı yıllarda inşa edilen ve kentleri planlanmış birçok Batılı ülkenin bilakis, Çin mevcut bilgilerden yararlanarak daha verimli kentler yaratma gayretinde. Artan gayrimenkul fiyatları, insanları gökdelenler üzere yüksek bedelli mülklerin sahibi olmaya yönlendiriyor. Bu durum da konut taleplerini ve kentlerdeki gökdelenlerin sayısını artırıyor.
Dünyanın en kalabalık ülkeleri sırasında birinci sıralarda yer alan Çin, kentleşme ve nüfus artışıyla birlikte önemli bir alan kahrıyla karşı karşıya. Megakentlerin süratle büyümesi, aslında sonlu olan ömür alanlarını uygunca daraltıyor. Kentleşme ve süratli nüfus artışı, konut talebini artırdığı için ömür alanlarının çok daha küçük ve ağır hale gelmesine sebep oluyor. Bu süratli kentleşme süreci, kentlerde bulunan tarım topraklarının de gökdelen şantiyelerine dönüşmesinin en büyük sebeplerinden. İş merkezleri, yollar, köprüler, havaalanları üzere projeler de geniş alanları kapladığı için ülkede tarım yapılacak yerlerin yüzölçümü gün geçtikçe azalıyor. Artan konut muhtaçlığı beraberinde tüm süratiyle süren yapılaşmayı da getirdiğinden, yeşil alan ve parklar azalıyor. Ayrıyeten azalan şeyler ortasında tüm o dev yapılarda yaşayanların araçlarını park edecekleri otoparklar da var.
ZORLUKLAR PEŞ PEŞE GELİYOR
Yaşamanın gün geçtikçe daha da zorlaştığı bu ülkede araç sahibi olmakta bir oldukça sıkıntı. Çeşitli vergiler, bilhassa yeni üretilen araçların yüksek fiyatlarla satışa çıkmasına neden oluyor. Araç sahibi olanları ise farklı sorunlar bekliyor. Park alanlarının kısıtlı olması ve yüksek park fiyatları, araç kullanımını epey sınırlıyor, hatta araç sahibi olmak olmamaktan daha sıkıntı hale gelebiliyor. Kentlerin yoğunluğundan kaynaklanan trafik ise araç sahibi olmanın getirdiği en ‘kolay’ zorluk.
Çin’de araç sahibi olmak, yalnızca mali açıdan değil, birebir vakitte pratik manada da birçok zorlukla karşı karşıya kalmanıza neden oluyor. Araç kullanımı için gereken lisans ve plakaların yüksek maliyetleri, ulaşım hakkını sınırlıyor. Uzmanlar, toplu taşıma sistemlerinin geliştirilmesi ve mevcut kentleşme modelinin gözden geçirilmesiyle bu çeşit zorlukların azaltılabileceğini belirtiyor olsa da, daima artan nüfus ve süratle büyüyen kentler bu tahlillerin hayata geçirilmesini zorlaştırıyor. Hasebiyle araç sahibi olmanın getirdiği sorunlar ve kent içi ulaşımın zorlukları, Çin’de yaşayanların karşılaştığı en büyük sorun.
ŞAKA DEĞİL GERÇEK: OTOMOBİL FİYATINA PLAKA
Araba sahibi olma isteği, çoklukla araçla ulaşımın günlük işlerin kolaylaştırıcı tesirinden kaynaklanıyor. Lakin Çin bu hususta da hayli katı düzenlemelere sahip. Büyük kentlerde artan trafik yoğunluğu ve hava kirliliği sıkıntıları nedeniyle hükümet çeşitli tedbirler almıştı. Bu tedbirler ortasında en dikkat çekeni ise plaka sınırlamasıydı. Araç sahipliğini ve trafiği düzenlemek emeliyle getirilen bir uygulama olan plaka sınırlaması, kentlerin trafik yükünü hafifletmeyi ve hava kirliliğini azaltmayı hedefliyor olsa da, araç sahiplerinin karşılaştığı zorlukları da artırıyor. Çin’in metropol kentlerinde otomobil sahibi olmak, sırf bir araç edinmekle sonlu değil. Aracı kullanabilmek için bir plaka numarasına da muhtaçlık duyuluyor. Lakin plaka numarası almak, yüz binlerce kişinin başvurduğu çekilişlerde yalnızca küçük bir kısmının şanslı olduğu bir süreç. Ayrıyeten açık artırma yoluyla satılan plakaların fiyatları da, neredeyse bir otomobil fiyatında.
Haftanın muhakkak günlerinde yalnızca belli plaka numaralarıyla trafiğe çıkılmasına müsaade verilen ülkede, elektrikli araçlar trafik sınırlamalarından daha az etkileniyor. Pek çok kentte elektrikli araçlar için teşvik paketleri sunuluyor. Bu durum da kent içindeki trafik kısıtlamalarından kaçmak isteyenler için bir avantaj sağlıyor. Elektrikli araçlar, bu çeşit kısıtlamalardan çok fazla etkilenmiyor ve kentlerde daha fazla hareket özgürlüğü kazanıyor.
MİLYON DOLARLIK PARK YERİ
Çin’in özel idari bölgelerinden biri olan Hong Kong, finansal merkezleri, memleketler arası iş fırsatları ve dinamik kültürel yapısıyla daima olarak yüksek talep görüyor. Hong Kong, hem yerli hem de yabancı yatırımcılar ya da metropoliten bir alanda yaşamak isteyenler için cazibe merkezi. Hudutlu toprak alanı ve yüksek nüfus yoğunluğu ise mülk fiyatları ve kira bedellerinin epey yüksek olmasına neden oluyor. Kentte mülk fiyatları ve kira bedelleri epey yüksekken, haliyle park yerleri de bu yüksek maliyetlerden nasibini alıyor.
Hong Kong’daki asıl sorun otomobilinizi nereye park edeceğiniz.Özellikle ‘The Peak’ semti, Hong Kong Adası’nda yer alan ve kentin en itibarlı bölgelerinden biri olarak bilinen lüks bir yer. Bu bölgede bulunan park yerleri, sadece konut sakinlerine değil yüksek gelirli bireyler ve iş beşerlerine da hitap eden bir kompleks içinde yer alıyor. Bu durum, lüks araç sahipleri ortasında park yeri satın alma yarışını körüklüyor ve park yerleri satışını bir bölüm haline getiriyor. The Peak’teki Mount Nicholson’ın küçük mahallesindeki bir park yeri 1,3 milyon dolara, yani 44 milyon 118 bin 490 liraya satıldı. Bir park yeri için evvelki dünya rekoru ise Ekim 2019’da 33 milyon lirayla, Hong Kong’da kırılmıştı. Üstelik kıymetli park yerleriyle ünlenen tek ülke Çin değil!
Park yerlerinin sonlu olması ve yüksek maliyetler ile kullanıma sunulmaları, yalnızca Çin’e mahsus bir sorun değil. Güneydoğu Asya’da bulunan küçük bir ada ülkesi olan Singapur’da da park yeri büyük bir sorun. Hatta başşehir Singapur’da Hamilton Parks isimli 30 katlı lüks binalarda oturan vatandaşlar, lüks araçlarını otomobil asansörleri ile meskenlerine park etmek durumunda kalıyor. Hamilton Parks isimli apartmanlardaki dairelerin fiyatlarının ise 6 milyon sterlin ila 15 milyon sterlin ortasında değişiklik gösteriyor. Bu da Türk lirasıyla yaklaşık 667 milyon 244 binlik bir fiyat demek. Kısıtlı toprak alanı ve datalara nazaran kilometrekare başına düşen 8 bin 155 kişi ile dünyanın nüfus yoğunluğu en fazla olduğu ülkelerinden biri olan Singapur’da da tıpkı Çin’deki üzere dikey yerleşim planları uygulanıyor. Kentteki arazi kıtlığı ve artan nüfus, yüksek binaların inşasını ve çok katlı konut projelerinin yaygınlaşmasını zarurî kılıyor. Hamilton Parks üzere lüks apartman kompleksleri ise bu gereksinimi karşılamak için tasarlanmış yüksek yapı örneklerinden. Lakin bu cins yerlere kestirim edileceği üzere sırf yüksek gelirliler erişebiliyor.