ANKARA – Seçime sayılı günler kala adayların ve siyasi parti temsilcilerinin programları sürat kazandı. Meydanlarda yapılan konuşmaların tonu da seçim yaklaştıkça yükselmeye devam ediyor.
Cumhur İttifakı’nın Cumhurbaşkanı adayı Recep Tayyip Erdoğan da son günlerde yaptığı konuşmalarda LGBTİ+’ları hedef gösterdi. İYİ Parti, CHP ve HDP’yi de kendi tabiriyle “LGBT’ci” ilan eden Erdoğan, konuşmalarında sık sık “kutsal aile” vurgusu yapmaya başladı. Son konuşmasında 14 Mayıs seçimine de LGBTİ+ zıtlığı üzerinden bir mana yükleyen Erdoğan, “14 Mayıs LGBT’cilere ders verme günü olacaktır” dedi.
Seçim kampanyasının kıymetli ayağını LGBTİ+ zıtlığı üzerine kuran Erdoğan’ın bu telaffuzlarının seçimin sonuçlarında tesiri olur mu, toplumda bir karşılığı var mı? Bu soruları uzun yıllardır feminist hareket içinde yer alan, LGBTİ+’larla ortak birçok çalışmanın içinde bulunan Yeşil Sol Parti’nin İstanbul milletvekili adayı Özgül Saki’ye yönelttik. AK Parti iktidarının bayanları ‘aile’nin içine sıkıştırmaya çalıştığını, bunu yaparken de LGBTİ+’ları düşmanlaştırdığını anlatan Saki, bu telaffuzların toplumda bir karşılığı olmadığını tabir ederek, “LGBTİ+’lara yönelik bu nefret söylemi işe yaramıyor, yaramayacak” dedi.
Yaklaşan seçimin ehemmiyetini ve bayanların bu seçimlerdeki rolünü de ele aldığımız Saki’nin sorularımıza verdiği karşılıklar şöyle:
‘MECLİS BİZİM İÇİN BİR EŞİK DEĞİL, PATRİYARKA İLE UĞRAŞIMIZIN YALNIZCA BİR PARÇASI’
Uzun yıllardır feminist hareketin içindesiniz. Kendinizi ‘Sosyalist feminist’ olarak tanımlıyorsunuz ve bugün milletvekili adayısınız. Çabanızı Meclis’e taşımaya nasıl karar verdiniz ve neden Yeşil Sol Parti?
Önceki periyotlarda de Meclis’te feminist arkadaşlarımız, bayan hareketinden arkadaşlarımız vardı. Bizim için milletvekilliği bir eşik değil, çok ekstra bir durum değil. Bizim için maksat çok daha büyük; biz patriyarkal kapitalizmi yıkacağız. Meclis, bu gayretin yalnızca bir modülü. Bu periyot Meclis ayağında misyon, sorumluluk bana düştü.
Yeşil Sol Parti’nin seçim bildirgesinde LGBTİ+’ların ve feministlerin bağımsız siyaset yapan özneler olduğu konusunda hiç kuşkuya yer bırakmayacak sözler olduğu için Yeşil Sol Parti’deyim. Natürel ki Yeşil Sol Parti’nin gerisinde Kürt bayan hareketinin, sosyalist hareketin önemli uğraşı var ve bu da benim için çok değerli.
14 Mayıs seçimini “kader seçimi” olarak tanımlayan pek çok insan var. Sizce de o denli mi?
Her seçim “kritik” olarak tabir edilir ve elbette öyledir. Seçim öncesi devirlerde herkes hiç olmadığı kadar siyasete kulağını açar. Uğraş verenler de bu devirlerde daha duyulur oldukları için kendi kelamlarını daha yüksek sesle lisana getirirler. Bu manada gayret edenler için her seçim kritiktir.
Bu seçiminse şöyle bir değeri var; burada bir sistem değişikliğinin eşiğindeyiz. “Tek adam rejimi” dediğimiz Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin yıkılması için güçlü bir muhalif blok var. Meclis’in güçlendiği ve hasebiyle toplumsal muhalefetin sokakta güçleneceği bir periyoda yaklaştık. Bu manada kritik bir seçim.
‘PATRİYARKA İLE GAYRETİMİZ SEÇİMDEN SONRA DA DEVAM EDECEK’
Ayrıca AKP – MHP iktidarı son devirlerde kendisini bayan kazanımları üzerinden yasallaştırmaya çalışıyor. İstanbul Kontratını iptal etti, 6284’ü ortadan kaldırmaya çalışıyor, LGBTİ+’lara karşı nefret siyasetini körüklüyor. Bu seçimlerle birlikte bunlar da son bulacak. ‘Son bulması’ derken şunun şuurundayız; patriyarka çok güçlü. Münasebetiyle patriyarka, seçim sonrasında da bizim uğraşımızın ekseninde olacak. Ancak AKP – MHP iktidarının gidiyor olması bizim çaba alanımızı genişletecek. O manada da çok değerli bir seçim.
‘MAKBUL KADIN’ OLMAYA AKP’YE OY VEREN BAYANLARIN DA İTİRAZI VAR’
Türkiye’deki en güçlü muhalefetin bayanlar olduğu daima söylenir? Bu seçimde bayanların oyu ve rolü belirleyici olacak mı?
Kuşkusuz olacak. Zira bu iktidar kendini bayan tersliğinden var ediyor. Mesela ne yapıyor? “Makbul kadın” diyerek bayanları aile içine sıkıştırıyor. Bağımsız bir özne, kişi olarak bir bayan tanımı yok AKP’nin. Bu yalnızca feminist hareketten gelen bayanların itiraz ettiği bir durum değil. AKP’ye dayanak veren bayanlardan da itiraz var buna. Bu seçimlerde bir bütün olarak bayanların bu durumu gördüğünü düşünüyorum. Yalnızca muhalif bayanlar değil. Bağımsız olarak “ben varım, aile değil kadınım” diyen bayanlar bunu gördü. Münasebetiyle bu seçimde bayanlar doğal ki belirleyici olacak.
‘TÜM PARTİLERİN BAYAN MİLLETVEKİLLERİYLE ORTAK ÇABA NEDEN OLMASIN?’
Meclis’e girerseniz nasıl bir siyaset yürüteceksiniz? Şimdiye kadar çok mümkün olmadı ancak bu periyot erkek egemenliğine karşı gayrette başka siyasi partilerin bayan milletvekilleriyle bir ortaklaşma kelam konusu olabilir mi?
Elbette tek başıma bir uğraş yürütmeyeceğim. Esasen bir milletvekilinin tek başına yapabileceği bir şey değil bu. Bir takım, örgüt işi. Hem Meclis’teki arkadaşlarımla hem de dışarıdaki örgüt ve kolektiflerle birlikte uğraş edeceğiz. Önceliğimiz feminist siyaset olacak. Ve elbette barışı tekrar inşa edebilmek için
Daha evvel Meclis’te denendi bu. Sonuçta erkek egemenliği hepimizi kesen bir şey. Lakin ne yazık ki siyaset çok keskin bir hale geldiği için mümkün olamadı. Lakin yeni devirde neden olmasın?
‘ERDOĞAN’IN 22 YILDIR İŞE YARAYAN METODU ARTIK İŞE YARAMIYOR’
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu seçimlerde LGBTİ+’ları maksat gösteren bir lisan kullanıyor. Erdoğan kendi tabiriyle “LGBT’ci” olmamakla övünürken muhalefeti de “LGBT’ci” olmakla, hatta LGBTİ+’ları eleştirmemekle suçluyor. Bir yanda da sık sık yaptığı “kutsal aile” vurgusu var. Sizce Erdoğan bunu neden yapıyor?
Erdoğan’ın hep yaptığı şeylerden biri bu; kendince bir nefret öznesi yaratmak, nefret üzerine bir telaffuzla kendi ittifakını korumak. Lakin 22 yıldır işe yarayan bu sistem artık işe yaramıyor. LGBTİ+’lara ait bu nefret söylemi de işe yaramıyor.
‘ERDOĞAN ALTERNATİF BİR BAYAN HAREKETİ OLUŞTURMAYA ÇALIŞTI ANCAK TUTMADI’
AKP iktidarı KADEM’le, Sümeyye Erdoğan’la makbul bayan, kutsal aile kavramını kabul eden bir alternatif bayan hareketi oluşturmaya çalıştı lakin olmadı, tutmadı, tutmuyor. Artık safları böylesi bir nefret siyaseti ile müdafaaya çalışıyor. Kendi siyasetini aile kavramı üzerinden inşa etmeye çalıştığı için de LGBTİ+’ları tehdit ediyor. Zira aile mefhumu içinde bayanın rolü ne? Soyu devam ettirecek, doğuracak. Bunun üzerinden LGBTİ+’ları bir tehdit olarak gösteriyor. Ayrıyeten LGBTİ+’ların siyasal çabanın içinde olmasına da tahammülleri yok.
‘ERDOĞAN VE SOYLU’NUN ‘LGBT’Cİ’ SÖYLEMİ İŞE YARAMIYOR, YARAMAYACAK’
Erdoğan’ın LGBTİ+’lara dönük bu lisanı, Türkiye’deki LGBTİ+’lar için bir risk yaratıyor mu?
Süleyman Soylu’yu da unutmamak lazım. İkisinin en çok uzlaştıkları nokta LGBTİ+ düşmanlığı. Ancak bu işe yaramıyor. İşe yaramadığı için de daima daha keskin bir lisan kuruyorlar. Gündelik hayatta da karşılığı yok. Herkes üzere LGBTİ+’lar da kira ödüyor, markete gidiyor. Bu siyasi kışkırtmalar olmasa herkesin yaşadığı gündelik sıkıntıları yaşıyorlar. Tekrar söylüyorum, işe yaramıyor, yaramayacak. Elbette bu telaffuzlar sokakta şiddet hadiselerini artırma riski var bu yüzden önlemli olacağız, söylemimizi ona nazaran kuracağız.
‘ÖNÜMÜZDEKİ PERİYOT LGBTİ+ ADAYLARIN OLMASI TARTIŞMA BİLE GÖTÜRMEYECEK’
Zaman vakit Türkiye’deki muhalefet partileri de LGBTİ+’lara yönelik hak ihlallerine sessiz kaldıkları, LGBTİ+’ların haklarını gündeme getirmedikleri için eleştiriliyorlar. HDP’nin de bu tenkitlerden hissesini aldığı devirler oldu. Bu tenkitlerin haklılık hissesi var mı?
Millet İttifakı, bırakın LGBTİ+’larla siyasal olarak bir ortaya gelişi, İstanbul Sözleşmesi’nde bile net olamadı. Onlar ismine konuşamam, onu bir kenara bırakıyorum.
Emek ve Özgürlük İttifakı için kelam kurarken de feminist hareketin gayretine göz atmak lazım. Bugün yüzde 45 bayan aday var. Bu artık tartışılmıyor bile. Bunun ardında feministlerin değerli bir uğraşı var. LGBTİ+’lar da çok uzun bir müddettir çaba ediyor elbette lakin siyaseten bir bütün olarak muhalefet partilerinin gündemine girmesi Seyahat Direnişi ile oldu. Gezi’den sonra herkes LGBTİ+’ların tüm başka gayret eden siyasi yerler üzere bağımsız siyasal bağımsız özne olarak gayret ettiğini fark etti. Hasebiyle bu kısa bir tarih. Önümüzdeki devir için Yeşil Sol Parti ve başka ittifak bileşenleri açısından apayrı bir tablonun ortaya çıkacağından eminim. Örneğin LGBTİ+ adayların olması tartışma bile götürmeyecek.
‘SEÇİLEBİLECEK YERLERDE LGBTİ+ ADAY OLMAMASI YEŞİL SOL’UN EKSİĞİ’
Yeşil Sol Parti’ye gelince, Yeşil Sol Parti’nin seçim bildirgesinin yalnızca bir kısmı değil LGBTİ+’lar. Ekonomik kriz içinde, anayasa değişikliğinde, sıhhat siyasetlerinde varlar. Pekala bunlar kâfi mi? Hayır. Kendimize de bir tenkit olsun. Seçilme ihtimali olan yerlerde neredeyse hiç yok LGBTİ+. Bu, Yeşil Sol Parti açısından bir eksiklik. Seçilme ihtimali çok yüksek bir yerden aday göstermek gerekiyordu. Teorik ve politik çizgimizle pratiklerimizi örtüştürmemiz gerekiyor.