Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen zelzelelerin akabinde bilhassa eski binalarda yaşayan vatandaşların birden fazla, binasının sağlam olup olmadığını merak etmeye başlamış ve bina dayanıklılık testlerine talep katlanmıştı.
Depremin acı gerçeğinin bir defa daha gözler önüne serildiği 6 Şubat’ta yaşanan sarsıntılardan sonra kentsel dönüşüme ve güçlendirmeye talep artmıştı.
Son yıllarda arz yetersizliği ve talep artışı nedeniyle maliyetlerde yaşanan yükseliş konut fiyatlarını artırırken bu durum kiralara da artırım olarak yansıdı. Sarsıntıların akabinde güçlendirmeye yönelik talebin arttığını kaydeden uzmanlar, vatandaşların yüksek kiralar nedeniyle “binanın boşaltılmadan güçlendirilmesini” istediğini bildirdi.
“DAYANIKLILIK TESTİ VE GÜÇLENDİRMEYE TALEP ARTTI”
Deprem Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) Başkanı Sinan Türkkan, yaptığı açıklamada, binasının riskli olduğunu düşünen yahut sarsıntıya karşı güçlü olup olmadığını öğrenmek isteyen vatandaşların, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca belirlenen kurum ve kuruluşlara başvurarak bina dayanıklılık testi yaptırabildiğini söyledi.
Bakanlığın internet sitesinde, risk tespit raporu için başvurulabilecek belediyelerin, meslek odalarının, kamu kurumlarının, üniversitelerin ve özel kuruluşlar ile firmaların bulunduğunu lisana getiren Türkkan, kısa müddette çıkan bu raporun binanın sarsıntıya karşı sağlam olup olmadığını ortaya koyduğunu anlattı.
Türkkan, bu raporun, binanın yıkılıp tekrar yapılmasına yahut güçlendirilmesine dair sonucu da gösterdiğini kaydederek, “Ülkemizde 6-7 milyon ortasında riskli konut olduğu belirtiliyor. Şiddetli bir zelzelede hasar alması beklenen bu konutların 5 milyonunun güçlendirmeyle kurtarılabileceğini daha evvel açıklamıştık. Maliyetlerdeki yükseliş, güçlendirmeye talebi artırdı.” dedi.
“VATANDAŞ İÇİNDEN ÇIKMADAN GÜÇLENDİRME YAPILMASINI İSTİYOR”
Sinan Türkkan, büsbütün bilimsel metotlarla yapılan ve dünyanın bütün gelişmiş ülkelerinde uygulanan güçlendirme sayesinde binaların süratli ve düşük maliyetle sarsıntıya karşı güçlü hale geldiğini söyledi.
Son yıllarda karşı karşıya kalınan yüksek kira sorununun “binanın boşaltılmadan güçlendirilmesine” talebi artırdığını lisana getiren Türkkan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu güçlendirme metodu de dünyaca kabul görmüş bilimsel metotlar ve mühendislik ilmi sayesinde çok rahat bir halde uygulanabiliyor. İçeride bina sakinlerinin yaşaması rastgele bir mahzur teşkil etmiyor. Bunu yaptıran vatandaşlarımızın şad olduğunu görüyoruz. Bir dönüşüm projesi en az 2 yıl sürerken binaları 6 ayda güçlendirebiliyoruz. Daire bazında bu mühlet daha da kısa sürüyor. Vatandaşlarımız taşınmadan, kira ödemeden riskli binasını güçlendirebiliyor.”
“GÜÇLENDİRME PROJELERİ İÇİN EHİL ŞİRKETLER VE ŞAHISLAR BELİRLENMELİ”
Türk Dünyası Mimarlar ve Mühendisler Birliği Kentsel Dönüşüm Komisyonu Başkanı Nihat Şen de son yıllarda bilhassa İstanbul’da kiraların çok süratle artması nedeniyle vatandaşların riskli binalarını tahliye etmekte zahmet çektiğini söyledi.
Yüksek kiralar ve maliyetler sonucunda, vatandaşların binalarını sarsıntıda inançlı hale getirmek için güçlendirme metodunu tercih etmeye başladığını anlatan Şen, şu açıklamalarda bulundu:
“Gönül ister ki riskli binalar alan bazlı dönüşsün, kente paha katan projeler toplumsal donatı alanlarıyla birlikte inşa edilsin. Fakat bilhassa inşaat maliyetlerindeki artışlar nedeniyle ve konut kredi faiz oranlarının yüksek olması nedeniyle kentsel dönüşüm yavaşladı. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın hayata geçirdiği Yarısı Bizden Kampanyası’na vatandaşların ilgisi aslında bu alandaki isteği gösteriyor.”
Şen, kimi vatandaşların artık yüksek kiralar nedeniyle güçlendirme yapılırken konutta oturmak istediğini kaydederek, “Vatandaşlarımız bu süreçte konforlarından taviz vereceklerini unutmamalı. Güçlendirme projeleri için ehil şirketler ve bireyler belirlenmeli.” diye konuştu.
“TÜM BİNALARDA UYGULANMASI MÜMKÜN DEĞİL”
Yıldız Teknik Üniversitesi’nden doktor inşaat yüksek mühendisi Mustafa Bozyiğit de bütün binaların boşaltmadan güçlendirilmesinin mümkün olmadığını belirterek şunlara vurgu yaptı:
“Mesela güçlendirme yaparken kimi duvarları yıkıp yine yapmanız gerekiyor. Bu türlü bir durumda içeride hayat çok mümkün olmuyor. Ayrıyeten sıvadan boyaya kadar bir sürü süreç yapılıyor, iskele kuruluyor. Yeri geliyor kapıyı kapatmak, kilitlemek mümkün olmayabiliyor. Binanın boşaltılmadan güçlendirilmesi güvenlik ve sıhhat açısından tüm yapılarda uygulanamaz. Öte yandan vatandaşlarımızı merdiven altı güçlendirme firmalarından uzak durmaları konusunda uyarmak istiyorum. Bilhassa zelzelelerin akabinde bu hususta şikayet alıyoruz.”
Bozyiğit, önemli bir mühendislik yapılmadan uygulanan güçlendirme projesinin faydadan çok ziyanının olacağını kaydederek, “Yapının nitekim güçlendirmeye muhtaçlık olan kısmının tespit edilmesi önemli bir mühendislik çalışması ve tecrübe gerektirir. Bu nedenle vatandaşlarımızı uygun araştırma yapmaları konusunda uyarıyorum.” dedi.