Kış mevsiminin birinci yarısının tamamlanmasına karşın şimdi tesirli kar yağmaması ve hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi, doğal ömrü da olumsuz etkiledi. Kimi hayvanlar, kar yağmadığı için kış uykusuna yatmadı.
Birçok bölgede kar yağmaması nedeniyle kış uykusuna yatmayan ayılar, Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar Genel Müdürlüğü’nce yaban hayatını izlemek için kurulan fotokapanlara yansıdı. Uzmanlar, bu durumun uzun vadede hayvanlarda sıhhat sıkıntılarına yol açabileceğini belirtti.
‘FİZYOLOJİLERİ OLUMSUZ ETKİLENİYOR’
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Hakan Öztürk, kış uykusunun, serinkanlı hayvanların ve kimi küçük göğüslü hayvanların gerçekleştirdiği fizyolojik adaptasyon düzeneği olduğunu kaydetti.
Öztürk, “Özellikle ‘küçük memeli’ dediğimiz kirpi, köstebek, yarasa, tarla faresi, tarla sincabı, porsuk üzere hayvanlar sahiden kış uykusuna yatarlar. Buradaki hedef; şiddetli, çetin iklim şartlarında hayatta kalmak, korunaklı yuvalarında havaların tekrar ısınma anına kadar rahat bir sezon geçirmek. Aslında hayatta kalma stratejisi. Ayılar üzere kimi hayvanlar da kış uykusuna yatarlar. Mevsim değişikliği, havaların bu türlü sıcak gitmesi hayvanların fizyolojilerini de olumsuz istikamette etkilemekte. Havaların soğuması, hayvanlarda kış uykusuna yatma ile ilgili fizyolojik düzenekleri tetiklemekte. Havalar sıcak gittiğinde hayvanlar kış uykusuna yatmamakta ya da daha geç yatmakta. Kış uykusuna yatarken de kimi hazırlık süreçleri devreye girmekte daha çok beslenmekte, yağ depolamakta, kışın da bu güç rezervlerini kullanmakta. Hayvanlar kış uykusuna yatmadıklarında bu rezervlerini tamamlayamamakta ya da güçsüz düşmekte” diye konuştu.
‘SAĞLIK PROBLEMLERİNE NEDEN OLABİLİR’
Prof. Dr. Öztürk, yaban hayvanlarında yaşanan bu durumun ilerleyen yıllarda problemlere sebebiyet verebileceğine değinerek, “Bu ileriki vadede hayvanlar üzerinde birtakım sıhhat sıkıntılarına sebep verebilmekte. Yapılan araştırmalarda göç eden kuşların daha kuzey enlemlere göç ettiği ortaya çıktı. Kimi hayvanlar havaların erken ısınması ile kış uykusundan daha erken uyanmakta ve olumsuz etraf şartları ile karşılaştıklarında çeşitli sıhhat meseleleri ile karşılaşmakta. Bu, çok uzun vadede hayvan kuşaklarını olumsuz istikamette etkileyebilir, birtakım ırkların yeryüzünden kaybolmasına kadar gidebilecek süreçlere sebebiyet verebilir. Bu türlü bir durumda hayvan uygun biçimde beslenemeyecek, uygun halde üremesini devam ettiremeyecek, yavrularını uygun formda besleyemeyecek. Bu da o hayvan tipinin kuşağı üzerinde olumsuz tesir doğurabilecek” dedi.
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Oytun Okan Şenel de iklim değişikliğinin yaban hayvanlarında ikinci ve kıymetli tesirinin, habitatını terk etmek zorunda kalan hayvanların kent ömrüne ya da uygun olmayan ortamlara giriş yapması olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Şenel, “Çünkü ortam değiştirirken bir geçiş koridoruna muhtaçlık duyuyorlar ancak kentleşme nedeniyle çoğunlukla bunu bulmaya imkan yaratamadıkları için otoyollarda trafik kazalarına maruz kalıyorlar, kent ömrünün içinde insan ile istemedikleri müsabakalara maruz kalıyorlar. Hayvan hastanemizde ve yaban hayvanları ünitemizde çok sayıda yaban hayvanını bu nedenle konuk etmek durumunda kalıyoruz. Makul sıcaklık aralıklarında ve belli bitki örtüsünün bulunduğu ortama adapte olan hayvanlar, iklim değişikliğinin yarattığı sera tesirine adapte olabilmek için evvel bulundukları ortamda irtifa değiştirmeye çalışıyorlar lakin o ortam onlar için yaşanamaz duruma geldiğinde zarurî olarak mülteci hale geliyorlar ve ortam değiştirmek durumunda kalıyorlar” diye konuştu. (DHA)