Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Fransa merkezli yayın kuruluşu France 24 kanalına şimdiki sıkıntılara ait değerlendirmelerde bulundu.
Fidan, “Şam’daki yeni idareyle bir ortaya gelmeyi planlıyorum” dedi.
Üst seviye ABD heyetinin Şam’daki yeni idareyle bir ortaya gelmesinin ehemmiyetine ait soruya Fidan, “Bence çok değerli. Amerikalı yetkililerden evvel kimi Avrupa ülkelerinin ve memleketler arası kuruluşların temsilcileri de Şam’ı ziyaret ettiler. Şam’daki yeni idareyle temas kurulmakta olduğunu görüyoruz. Bu, kıymetli bir gelişme” cevabını verdi.
Bakan Fidan, “Şam’ı ziyaret etmeyi ve HTŞ başkanıyla görüşmeyi planlıyor musunuz?” sorusu üzerine, “Evet, planlıyorum. Şam’daki yeni idareyle bir ortaya gelmeyi planlıyorum” sözlerini kullandı.
Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ) Türkiye’nin terör listesinden neden çıkarılmadığına ait soruya cevap veren Fidan, “Bizim onları listeye almamız, BM listesiyle alakalı bir mevzu. BM Güvenlik Kurulu kararlarına doğal ki uyuyoruz lakin artık tüzel boyut ile fiili boyutun birbiriyle çeliştiği farklı bir durum var” dedi.
Fidan, HTŞ’nin son 10 yılda fiiliyatta rastgele bir terör faaliyeti içinde olduğunu görmediklerini belirterek, “Bu, yalnızca bizim değil Batılı istihbarat örgütlerinin de tespit ettiği bir husus” değerlendirmesini yaptı.
“Dışişleri Bakanı olmadan önce istihbarat şefiydiniz. Ahmed eş Şara olarak bilinen HTŞ önderiyle temasınız olduğunu varsayıyorum. DAEŞ ya da El Düstur üzere terörist kümelerle uğraşta yararlı oldular mı? Artık terörist olmadıklarını ve terörist kümelere karşı işbirliği yaptıklarını göstermek için mi sizinle ve Batılı yetkililerle işbirliği yaptılar?” sorusuna cevabında Fidan, HTŞ’nin bilhassa DAEŞ ile uğraşta istihbarat paylaşımı konusunda düzgün işbirliklerinin olduğunu ve kendilerine çok yardımcı olduklarını belirtti.
Meselenin hassasiyeti nedeniyle o periyotta bunu kamuoyuna açıklamadıklarını anlatan Fidan, “DAEŞ ve El-Kaide ile irtibatlı örgütler hakkında istihbarat toplama konusunda HTŞ, yıllardır bizimle işbirliği içinde oldu” dedi.
“SURİYELİLERİ GERİ DÖNMEYE ZORLAYAMAYIZ”
Fidan, öte yandan HTŞ’nin DAEŞ’ın eski elebaşı Ebubekir el-Bağdadi üzere maksatlar konusunda da işbirliği yapıp yapmadığı sorusuna bu cins amaçlar konusunda da HTŞ’nin Türkiye ile işbirliği içinde olduğu cevabını verdi.
Türkiye’deki Suriyelilerin ülkelerine geri dönüp dönmeyeceklerinin sorulması üzerine Fidan, “Türkiye’deki ve başka ülkelerdeki Suriyelilerin istekli olarak, ülkelerine inançlı bir formda geri dönebilecekleri bir ortam hazırlamaya çalışıyoruz. Kendilerini orada inançta hissedebilecekleri bir taban oluşturmak için çok çalışıyoruz fakat bu zorla yaptırılacak bir şey değildir. Onları geri dönmeye elbette zorlayamayız” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Fidan, “Ama önümüzdeki periyotta Suriye’ye geri dönüşlerde elbette büyük bir artış yaşanabilir. Bu türlü düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın Suriye’deki iktidar değişikliğinde Türkiye’nin rolüne ait savlarına yönelik soruya Fidan, “Seçilmiş Lider Trump’ın onu söylerken negatif bir niteleme kullanma niyetinin olmadığını düşünüyorum. Yaşananları övme emeliyle o denli dediğini sanıyorum fakat Suriye’de yaşanan hadise, Türkiye’nin ‘ele geçirmesi’ olarak nitelenemez. Bir ele geçirme kelam konusu ise bu, Suriye halkının idaresi ele geçirmesidir” karşılığını verdi.
“MUTABAKAT DİYE NİTELEMEM”
Fidan, “Pek çok insanın inanmakta zahmet çektiği şey, birkaç yıl evvel (Suriye’de devrik önder Beşşar) Esed’i desteklemek için büyük yatırımlar yapan İran ve Rusya’nın ansızın tek bir kurşun bile atmadan çekilmeleri. Bir mutabakat vardı, değil mi?” sorusu üzerine, “Ben bunu mutabakat diye nitelemem” ifadesini kullandı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yıllardır iktidarda olmanın da katkısıyla, “taktiksel yöneticiden yeterli bir stratejik düşünüre dönüştüğünü” görebileceklerini kaydeden Fidan, “Neyin kıymetli olduğunu, neyin daha az kıymetli olduğunu, neye yatırım yapılabileceğini, bir şeyin sürdürebilir olup olmadığını çok düzgün biliyor. Münasebetiyle Suriye konusunda sonuncu hesabı yaptığını, daha fazla devam etmemeye karar verdiğini düşünüyorum” değerlendirmesinİ yaptı.
Fidan, bunun Putin’in “Esad’i terk etmesi” olarak algılanıp algılanamayacağı sorusuna, “Terk etti’ denilebilir mi bilemiyorum. Pek o denli görünmüyor. Sonuçta Esad, şu anda Moskova’da” cevabını verdi.
İran’ın Esad rejimine takviyesini neden kestiği istikametindeki soru üzerine Fidan, “Bence İran da bütün seçenekleri tekrar hesapladı ve çok gerçekçi bir yaklaşım sergiledi” görüşünü paylaştı.
SURİYE’DEKİ RUS ÜSLERİ
Bakan Fidan, Rus üslerinin Suriye’de kalmasından yana olup olmadıklarına ait soruya, “Bu, Suriye halkının bileceği bir iş. Suriye halkına bağlı bir husus.
Bir muahedeye varırlarsa bu, onların kararıdır yani göreceğiz fakat şu an gördüğümüz kadarıyla Ruslar, birliklerini tekrar konuşlandırma sürecindeler. Bu sürecin sonunda bunların ne kadarı Suriye’deki üslerde kalmaya devam eder, bilemiyoruz.” karşılığını verdi.
“DEAŞ’LA UĞRAŞ TABİRİ MAZERET OLARAK KULLANILIYOR”
“ABD’nin Suriye’deki varlığının bilinenden iki kat fazla olduğunu biliyor muydunuz?” sorusu üzerine Fidan, sayılarının son haftalarda arttığını fark ettiklerini lisana getirdi.
Fidan, ABD’nin Suriye’deki askeri varlığını “DAEŞ’le mücadele” mazeretiyle artırdığına dikkati çekerek, “‘DAEŞ’le mücadele’ sözü, daima bir mazeret olarak kullanılıyor. Birtakım şeyleri gerçek tanımlamak lazım. ‘DEAŞ’la mücadele’ dedikleri hadise, aslında tek bir işten ibaret: O da, DEAŞ mahkumlarını hapishanede tutmak. Hepsi bu. Ne yazık ki Amerikalı dostlarımız ve birtakım Avrupalı dostlarımız, teröristleri mahpusta tutmak için öbür bir terör örgütünü kullanıyor” dedi.
Bunun yanlışsız bir karar olmadığını vurgulayan Fidan, DAEŞ mahkumlarının bulundukları yerde nasıl tutulacağı, PKK/YPG’nin tasfiyesi, Kürtlerin, Arapların ve Türkmenlerin temel hak ve güvenliklerinin nasıl sağlanacağı üzere mevzularda ABD ile anlayış birliğine varmaları gerektiğini söyledi.
“YPG/PKK NE İSTEDİĞİMİZİ BİLİYOR”
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusunda PKK/YPG’ye yönelik askeri harekat yapıp yapmayacağı sorusu üzerine Fidan, “YPG, Türkiye’den, Irak’tan, Suriye’den, bir kısmı da Avrupa’dan gelmiş şahıslardan yapay olarak ortaya çıkarılmış organize bir terör örgütüdür. Bu yapay terör örgütünün derhal dağıtılması gerektiğini düşünüyorum. Şu anda Suriye’de yeni bir idare var. Bence bu işi onlar halletmeli. Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliği bunu zarurî kılıyor. Bunun yapılması gerekiyor” formunda konuştu.
Fidan, bu sıkıntının Suriye’deki yeni idare tarafından ele alınmasının “tercih edecekleri yollardan biri” olduğunu belirterek, “Tercih edilen yol bu ancak bu olmaz ise o vakit biz elbette kendi ulusal güvenliğimizi korumak zorundayız” dedi.
“Yani askeri müdahale ihtimal dahilinde mi?” sorusu üzerine Fidan, “Ne gerekiyorsa yapılır” karşılığını verdi.
“ARKASINDA ARTIK ESAD REJİMİ YOK”
PKK/YPG’nin Şam ile müzakere ederek tahlil bulmaları gerektiğini kaydeden Fidan, “Zira artık Şam’da yeni bir idare var. YPG/PKK’nın gerisinde artık Rusya, İran ve Esad rejimi yok” değerlendirmesini yaptı.
Fidan, Rusya, İran ve Esad’ın, YPG’ye üzerine oturacağı bir taban sunduğunu, ABD ve birtakım Avrupa ülkelerinin de o tabandaki YPG’ye dayanak çıktığını belirterek, “Ama artık o yer ortadan kalktı. Şam’da artık yeni bir gerçeklik var. Şam’daki yeni idare, umarım bu sıkıntıları ele alacaktır.” sözlerini kullandı.
Bakan Fidan, “Öte yandan YPG/PKK bizim ne istediğimizi pek uygun biliyor. Biz, ülkemize yönelik rastgele bir tehdit görmek istemiyoruz. Mevcut tehditleri de potansiyel tehditleri de istemiyoruz” diye konuştu.
“BİZ DAHA İYİMSERİZ”
Gazze’de yakın vadede bir ateşkes ihtimalinin gerçekçi olup olmadığının sorulması üzerine Fidan, şunları kaydetti:
“Bugünlerde konuştuğum tüm ilgili aktörler daha optimist, biz de daha iyimseriz lakin bu bir temenniye mi yoksa bir gerçekliğe mi dayanıyor, tam emin değilim. Artık İsrail’in ve Hamas’ın, her iki tarafın tahlile yakınlaşmakta oldukları bir dereceye kadar hakikat lakin buna ne kadar yakınlar? Ortadaki uçurumu nitekim kapatabilecek kadar yakınlar mı? Ateşkesi bu sefer sağlayabilecekler mi? Yakında daima bir arada göreceğiz.”
Hamas’ın da buna yakınlaşıp yakınlaşmadığı sorusu üzerine Fidan, Hamas’ın da buna yakınlaştığını söyledi.
“İsrail ile İran ortasında bir savaş çıkmasından kaygı duyuyor musunuz?” sorusuna Bakan Fidan, “Çok” cevabını verdi.
Bunun nedeninin sorulması üzerine Fidan, her ne sebeple olursa olsun, bu türlü bir şeyin olabileceğini, bu türlü bir ihtimalin bulunduğunu lisana getirdi.
Fidan, “Bildiğim tek şey, İranlıların bu türlü bir savaş istemediği. Büyük çatışma olsun istemiyorlar. Biliyorsunuz, İranlı dostlarımızla görüşüyoruz. O görüşmelerde onlardan direkt aldığım bilgiler bu yönde” diye konuştu.