Asgari Fiyat Tespit Komitesi 2025’te geçerli olacak minimum fiyatı belirleme çalışmaları kapsamında üçüncü toplantısına başladı.
Milyonların merakla beklediği üçüncü toplantıda birinci sefer sayı konuşulması bekleniyor.
Komisyon, birinci toplantısını 10 Aralık’ta, ikinci toplantısını ise 16 Aralık’ta gerçekleştirmişti. Bu iki toplantıda personel ve patron taraflarının görüşleri dinlenmiş, lakin rastgele bir sayı açıklanmamıştı.
Birinci ve ikinci toplantının akabinde açıklamalarda bulunan Türk-İş Genel Lider Yardımcısı Ramazan Ağar iki toplantıda da sayı konuşulmadığını söylemişti.
GÖRÜŞME ÖNCESİ TÜRK-İŞ’TE KRİTİK TOPLANTI
Asgari Fiyat Tespit Komitesi’nin 3’üncü toplantısı öncesi emekçi tarafını temsil eden Türkiye Personel Sendikaları Konfederasyonu’nda (TÜRK-İŞ) Başkanlar Kurulu toplandı.
TÜRK-İŞ Genel Lider Yardımcısı Ramazan Ağar, toplantı öncesi gazetecilerin sorularını yanıtlarken “Her vakit yaptığımız üzere yeniden taban fiyatın son günlerinde biz Liderler Heyetimizi bugün yapacağız. Bütün genel liderlerimizin görüşünü alacağız. Ondan sonra 11.30’da gidip taban fiyatı bakanlıkta görüşeceğiz. Sayı gelecek mi, gelmeyecek mi bilmiyoruz. Biz kendi ortamızda kıymetlendirme yapacağız” dedi.
Ağar, toplantıda minimum fiyat meblağının konuşulmaması durumunda, kendilerinin sayı açıklayıp açıklamayacakları sorusuna, “O vakte nazaran konuşuruz. Biz neden açıklayalım. Geçim kuralları, insanların hayat kuralları belirli, kamuoyu inanmamasına karşın açıklanan enflasyonlar belirli. Biz üzerimize düşen vazifesi yapacağız” diye konuştu.
Ağar, Liderler Konseyi’nde yapılan görüşme sonrasında kıymetli açıklamalarda bulundu.
“Asgari fiyat için çalışmamız hazır, karşı tarafın haline nazaran hareket edeceğiz” diyen Ağar, “Asgari fiyat masasındaki dört personel talep ettiği sayısı kağıda yazdı, patron sayıyla gelirse onlar da kağıttaki sayısı verecek” sözlerine yer verdi.
BAKAN IŞIKHAN ÖNÜMÜZDEKİ HAFTAYA İŞARET ETMİŞTİ
Çalışma Bakanı Vedat Işıkhan, bu hafta yaptığı açıklamada taban fiyatı önümüzdeki hafta içinde sonuçlandırmayı düşündüklerini belirtirken üçüncü toplantıda fiyat tekliflerinin kurula gelmesini beklediklerini kaydetmişti.
Dördüncü toplantının olup olmayacağına ait soruya Işıkhan, “Üçüncü toplantımızı bir gerçekleştirelim. Ondan sonraki duruma bakarız. Ancak artık fiyat tekliflerinin komitemize gelmesini bekliyoruz” karşılığını vermişti.
DİSK BEKLENTİSİNİ AÇIKLADI, TÜRK-İŞ SAYI SÖYLEMİYOR
Komisyonda personel kısmını temsil eden Türk-İş şimdi minimum fiyattaki beklentilerine dair bir sayı söylem etmedi. Yalnızca Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, asgari fiyatta yapılacak artışta 2024’te gerçekleşen enflasyonunun da 2025 yılı için beklenen enflasyonunun da kabul edilebilir olmadığını söyledi.
Ağar, ikinci toplantı sonrası yaptığı açıklamada “3. toplantıda sürecin biteceğini zannediyorum. 3. toplantıdan evvel bir sayının belirlenmesini bir daha sizin huzurunuzda talep ediyorum. Bizim sayı söylememizin gerçek olmadığına inanıyoruz. Şu anda bir sayı söylenmedi. Biz geçinebilecek bir fiyat talep ediyoruz” demişti.
Diğer bir yandan minimum fiyata ait en net talep DİSK’ten geldi. DİSK-AR tarafından yayımlanan “Asgari Fiyat Araştırması 2025” raporunda sendikanın minimum fiyat beklentisine yer verildi. Araştırmada bahse ait olarak “Asgari fiyat artışında yoksulluk hududu bir kriter olarak dikkate alınmalı ve hanede iki çalışan olması varsayımından hareketle taban fiyat en az yoksulluk hududunun yarısı civarında olmalıdır” denildi. TÜRK-İŞ tarafından yapılan açlık-yoksulluk sonu araştırmasının sonuçlarına nazaran kasım ayında yoksulluk sonu 66 bin 976 olarak açıklandı. Bu data üzerinden hesaplandığında DİSK’in taban fiyat talebi yaklaşık 33 bin 500 TL’ye işaret etti.
ASGARİ ÜCERTTE MÜMKÜN SENARYOLAR
2025 yılına sayılı günler kala açlık ve yoksulluk sonu altında hayatını sürdürmeye çalışan milyonlarca minimum fiyatlı maaşlarına yüksek artırım beklerken işverenler ve iktisat idaresi beklenen enflasyon oranında artırım yapılmasını istiyor.
Merkez Bankası’nın 2025 yılı için yıl sonu enflasyon amacı yüzde 21 düzeyinde bulunuyor. Şayet işverenlerin düşük artırım talebi kabul edilir ve yüzde 21 artırım yapılırsa mevcutta 17 bin 2 lira olarak uygulanan minimum fiyat 20 bin 572 liraya yükselecek.
Diğer bir yandan TÜİK tarafından son açıklanan kasım ayı enflasyon sayılarına nazaran yıllık enflasyon yüzde 47,09 olarak gerçekleşirken Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon gayesi yüzde 44 düzeyinde bulunuyor. Şayet minimum fiyata Merkez Bankası’nın yüzde 44’lük maksadına nazaran artırılırsa minimum fiyat 24 bin 483 lira olacak.
Diğer bir yandan pek çok yabancı banka ve kuruluşun önerdiği gerçekleşen ve beklenen enflasyonun ortalaması alınarak bir oran verilirse artışın yüzde 25-30 ortasında olması bekleniyor.
Asgari fiyat için pek çok farklı senaryo kuruluyor. Mümkün minimum fiyat artırım oranları ve yeni fiyatlar şöyle:
Yüzde 20 artırım: 20 bin 402,40 TL
Yüzde 25 artırım: 21 bin 252,50 TL
Yüzde 30 artırım: 22 bin 102,60 TL
Yüzde 35 artırım: 22 bin 952,70 TL
Yüzde 40 artırım: 23 bin 802,80 TL
Yüzde 45 artırım: 24 bin 652,90 TL
Yüzde 50 artırım: 25 bin 503 TL
ASGARİ FİYAT NASIL BELİRLENİYOR?
Asgari fiyatı, yasa gereği personel, patron ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 şahıstan oluşan Taban Fiyat Tespit Kurulu belirliyor.
Komisyon, yeni taban fiyatı belirleme çalışmaları kapsamında aralık ayında belirlenen tarihlerde toplanıyor.
Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği kurul, en az 10 üyenin iştirakiyle toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor.
Oyların eşitliği halinde ise liderin bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
MEVCUT TABAN FİYAT 17 BİN 2 LİRA
Asgari fiyat, hala bir personel için aylık brüt 20 bin 2 lira 50 kuruş, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 17 bin 2 lira 12 kuruş olarak uygulanıyor.
Asgari fiyatın patrona toplam maliyeti, bir emekçi için 23 bin 502 lira 94 kuruş. Bunun 20 bin 2 lira 50 kuruşunu brüt taban fiyat, 3 bin 100 lira 39 kuruşunu toplumsal güvenlik primi, 400 lira 5 kuruşunu patron işsizlik sigorta fonu oluşturuyor.