Enflasyon geriliyor. Duy da inanma. TÜİK evvelki gün tüketici enflasyonu (TÜFE) açıkladı. Enflasyon, Ekim’de gerileyerek yüzde 85.51’ten yüzde 84.39’a indi.
“Yüzde 1 de düşüş mü!” diye reaksiyon gösterebilirsiniz, haklı olarak. Ancak bu daha başlangıç, enflasyon önümüzdeki aylarda da gerileyecek. Gelecek ay daha da sert bir düşüş göreceğiz, enflasyon yüzde 70’in altına inecek. Düşüş 6 Şubat’ta açıklanacak Ocak enflasyonunda da devam edecek.
Yani enflasyon bitti mi? Yok canım. Fiyat artışları tam gaz sürüyor. Tekrar TÜİK’in açıkladığı bilgiye nazaran geçen ay enflasyon yüzde 2.88 arttı. Aylık enflasyon artıyor, yıllık enflasyon geriliyor, bu nasıl oluyor?
Baz tesiriyle. Hatırlarsanız, geçen yılın kış aylarında enflasyonda patlama yaşanmıştı. 2021’in Kasım ayında enflasyon yüzde 3.51’di. O ay dolarda zelzele oldu. Dolardaki patlama enflasyona yansıdı, Aralık ayı enflasyonu yüzde 13.58’e yükseldi. (Aylık enflasyon.) Ocak’ta da enflasyon yüzde 11.10’du. Bunlar inanılmaz oranlardı.
Yıllık enflasyon, geçen yılın birebir ayından bu yana olan bir yıllık periyot için hesaplanıyor. İşte bu nedenle önümüzdeki ay enflasyondaki düşüş hızlanacak. Zira geçen Aralık ayının yüzde 13.58’lik aylık enflasyonu hesaptan çıkacak, bu yılın Aralık ayının çok daha düşük (Muhtemelen yüzde 3 civarındaki) enflasyonu dahil olacak. Böylelikle yıllık enflasyon bir anda düşecek.
Biraz daha teknik ayrıntı vermek gerekirse, yıllık enflasyonun hesabında geçen yılın birebir ayının TÜFE endeksi ile bu yılın TÜFE endeksi karşılaştırılacak. Formülü şöyle:
Yıllık enflasyon = (Ayın enflasyon endeksi / Geçen yılın birebir ayının enflasyon endeksi-1)x100.
Bu Kasım’da enflasyon endeksi 1115,26’ydı. Geçen yılın Kasım ayında ise 604,84’tü. Formül şöyle işledi:
(1115,26-604,84-1)x100=84.38.
Enflasyon işte bu türlü geriledi. Gelecek ay daha da çok gerileyecek, zira geçen Aralık’ta enflasyonu endeksi 686,95’ti.
Yani enflasyon bitti, fiyat artışları durdu mu? Hayır, zira fiyat artışları sürüyor.
Enflasyonun yıllık bazda yüzde 1 gerilediği ay kimi temel besin eserlerinin fiyatlarında yaşanan artışlara bakalım:
Tereyağı %17,58
Taze süt %15,71
Peynir %15,05 Zerzevat (patates hariç) %13,26
Pirinç %10,87
Patates %8,28
Makarna çeşitleri %7,80
Bunlar yıllık değil aylık artış oranları! Enflasyon tam gaz devam ediyor. Endeksten kaynaklanan düşüş yalnızca bir illüzyon. Lakin iktidar partisi bu illüzyonu zirve tepe kullanacak.