Seçimi kaybettikten sonra hakkında soruşturmalar açılacağını bildiği için kapağı ABD’ye atan eski Brezilya Devlet Lideri Jair Bolsonaro’nun Florida’da bir fastfood restoranda tek başına yemek yerken çekilmiş fotoğrafını gördüm. Bizim Burak Tatari paylaşmış.
Fotoğraftaki Bolsonaro, tavuğunu yedikten sonra konutuna gidip, televizyonda maç izleyecek bir adam üzere görünüyor. Ülkesinde önemli yolsuzluklar yapan, hak, hukukla ortası olmayan, seçim sonuçlarını kabul etmeyeceğini söyleyerek ülkede bir iç savaş başlatmaya niyetli biriymiş üzere görünmüyor hiç. Tüyleri döküldü mü bu türlü olurlar bunlar. Pozisyonlarını kaybettiler mi yanlarında tek bir kişi bile kalmaz.
‘Şimdi bir cesedim’
İtalyan faşist başkan Benito Mussolini, İkinci Dünya Savaşı’nda zafer umutlarının azaldığı Temmuz 1943’te siyasetten uzaklaştırılarak bir otelde hapsedilmişti. Ta ki Alman paraşütçülerin kendisini kurtarmaya geldikleri vakte kadar. Evvel Almanya’ya, akabinde da Kuzey İtalya’daki Lombardiya’ya götürülmüştü. Ağzından köpükler saçarak konuşur, komutlar yağdırır, başta komünistler olmak üzere muhaliflerin üzerine vefat mangallarını yollardı. Siyaset dışına itilip büsbütün yetkisiz kaldığı 1945 yılında bir gazeteciye “Yedi yıl evvel farklı bir insandım. Artık ise bir cesedim” dediğini söylerler. Çok değil kısa bir mühlet sonra nitekim “ceset” olacaktır natürel. İtalyan antifaşistlerince öldürülüp bacaklarından asılıp sallandırılacaktır. Tüm güçleri elinden alındığında sahiden “ceset“ üzeredir bunlar.
Ana kuzusu diktatör
Bir Valentine Strasser vardı. Tüm vakitlerin en genç diktatörüydü bu. 1992’de 25 yaşına girdiği gün, doğum gününde ülkesi Sierre Leone’da iktidarı ele geçirmişti. Çok lakin çok ilgimi çekmişti. Çok zalimlik yapmış, cok can yakmış bir “çocuk” diktatördü bu. Tam dört yıl sürdü iktidarı. Olağan halk bu kadar genç biri tarafından yönetilmekten hoşlanmamış olmalı ki bir halk hareketiyle devirdiler. Öteki diktatörlerden daha şanslıydı fakat. Canına kıymadılar. Artık işsiz, arkadaşlarıyla vakit zaman dama oynuyor. Bir vakitlerin bu zalim diktatörü annesiyle birlikte yaşıyor. Yetkilerini yitirince “gençlik dinamizmi” de sönmüş muhakkak ki.
Şili’nin faşist diktatörü Augusto Pinochet, halktan yükselen baskıların da tesiriyle çok uzun yıllar sürdürdüğü vazifesinden ayrılmak zorunda kalmıştı, emekli lakin tüm yetkileri elinde tutarak doğal. Sivil bir halde İngiltere’ye gitti bir orta. Devrin Başbakanı Margaret Thatcher’in daveti üzerine. Thatcher çok severdi Pinochet’yi. Lüks sayılacak bir otelin resepsiyon vazifelisi, “ben bir faşiste hizmet edemem” deyip otele sokmadı Pinochet’yi. Sorumluluğun değerlisi değersizi yok hakikaten de. Hassas bir resepsiyon görevlisinin o küçücük sorumluluğu bir periyot halkının mukadderatını etkileyen kararlar veren vahim bir diktatörün tüm “karizmasını” çizmişti. Pinochet’nin olay karşısında hiç bir şey söyleyemediği yazılmıştı gazetelerde. İktidarlarını yitirince dilsizleşir bunlar. İktidarsız hiçbir şeydirler.
Koltuk gidince dine sardı
Delinin biri başşehir Bangui’de 4 Aralık 1977’de bir stadyumda düzenlediği görkemli bir merasimle kendisini “Orta Afrika İmparatoru” ilan etmişti. Son derece tuhaf bir durumdu. Merasim Fransa İmparatoru Napolyon’un taç giyme merasiminin birebir kopyasıydı. Birkaç yıl hakikaten imparatorluk yaptı Jan-Bedel Bokassa. Kendisiyle başlattığı bir “monarşisi” vardı. Bu deliyi Fransa destekledi de üstelik. Sonra ülkesinin askerleri bu saçmalığa son verdi, ülke yine cumhuriyete dönerek Orta Afrika Cumhuriyeti ismini aldı. Bokassa’ya bir şey yapmadılar. Ölünceye kadar ülkede kaldı.
İmparatorluk gidip, şatafat da bitince, kelamını dinleyen kimse de kalmayınca Bokassa dine sardı. Kendisini 13. Havari ilan etti, Papa’yla ruhsal görüşmeler yaptığını ileri sürdü. Bir sürü saçmalık yani. Gücünü kaybeden tüm diktatörlerde rastlanır bu duruma.
O vesikalık fotoğraf
Manul Noriega, ABD eliyle ülkesi Panama’nın başına bela edilmiş berbat bir diktatördü. Ülkenin tüm zenginliğini sömürdü büyük bir aç gözlülükle. Bölgede ABD’nin istediği her haltı yerdi. Gün geldi denetimden çıkınca yeniden ABD tarafından devrildi. Bizim nasyonalsosyalist molla o vakit şimdiki üzere düşünseydi, onu da ABD zıddı bir “yurtsever“ sayardı, Allah bilir. Alıp ABD’de bir hapishaneye attılar. Bir periyodun koca diktatörünün bir de cezevinde elinde kimlik bilgileri bulunan bir levhayla fotoğrafını çekip dünyaya rezil ettiler. Güçten düşmüş, efendilerinin elinde oyuncak olmuş biriydi fotoğraftaki.
Yani tek adamların, diktatörlerin iktidardan düşüp gücünü yitirdiklerinde bir hiç olduklarının örnekleridir bunlar.
İktidarını yitirmiş Bolsonaro‘nun tek başına tavuk yediği fotoğrafı görünce bunlar geldi aklıma. Alın iktidarlarını bu tiplerin elinden ya tavukçuda görürsünüz ya hapishanede.
Yanlarında kimse yoktur.
