Türkiye’de satılık konuta olan yüksek talep temmuz ayında geriledi. Emsal tablonun yakın vakitte açıklanacak ağustos ayı konut satış bilgilerinde de yaşanması bekleniyor. Azalan talepten ötürü konutta satış mühletleri günlerden 2 ila 3 aya varan mühletlere uzarken, satış için bekleyen mesken sayısında artışa neden oldu. Tapusor.com’da yer alan bilgilere nazaran satılık konut kategorisindeki gayrimenkul arzlarının yayında kalma mühleti uzadı. Yıllık 1,5 milyon yeni konuta muhtaçlık duyulan Türkiye’de datalara nazaran 2022 yılı Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında her 3 gayrimenkul arzından 1’i bir sonraki aya kadar yayında kalıyor. Temmuz ayında satışa çıkan gayrimenkullerin yüzde 41’den fazlası ağustos ayına kadar yayında kalırken, temmuz ayında satışa çıkan gayrimenkullerin yüzde 18’inden fazlası eylül ayına kadar yayında kaldı. Kesime nazaran talepteki daralma fiyatların çok fazla yükselmesi, kamu bankalarını kredi musluklarını kısması ve yabancının piyasadan çekilmesinden kaynaklanıyor.
“PEŞİN PARA KKM’YE KAYDI”
Dünya Gazetesi’nden Leyla İlhan’ın haberine nazaran, daldaki daralmayı kıymetlendiren Emlakjet CEO’su Tolga İdikat, alım tarafında iki aydan bu yana daralma yaşandığını, bu durumun da bekleyen satılık konut sayısında artışa neden olduğunu söyledi. İdikat nedenlerini şöyle açıkladı: “Çünkü yabancı piyasadan çekildi. 400 bin dolar ve Türkiye’de yabancıya oluşan antipati bunda tesirli oldu. Ayrıyeten konut sahiplerinin enfl asyonu yakalamak için fiyatları çok süratli artırması nedeniyle insanların bunu karşılayacak durumda olmamaları konut satışlarını düşürdü. Bir öteki etken ise hem konut kredilerinin yüksek olması hem de kredi verilmemesi oldu. Kredi çıkmayınca peşin para ile almak gerekiyor. Lakin peşin parası olanda Kur Muhafazalı Kredi’ye (KKM) ya da şu ortalar tekrar hareketlenen dövize yöneliyor. Buna yaz dönemindeki sakinlik da eklenince satışlar yavaşladı.”
“AĞUSTOSTA SON 5 YILIN EN DÜŞÜK SATIŞI BEKLENİYOR”
Özel bankalara nazaran daha düşük faizle konut imkanı sağlayan kamu bankalarının neredeyse konut kredi pazarından çekildiğini lisana getiren İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık AŞ Kurucu ve Yönetici Ortağı Ahmet Büyükduman da, “ Verilen krediden 220 bin ila 500 bin TL hududundan bahsediyorlar. Kamu tarafından kredi yok. Bu türlü olunca 1.29’la kamu bankasından kredi alamayan özelden 2.30’a kredi almak zorunda kalıyor. Bu da faizlerin yükselmesi manasına geliyor ki faizlerin düştüğü bir ortam da talep düşer” diye konuştu. Satışlarda bir zayıfl fakat olduğunu, muhtemelen 2020 hariç son beş yılın gün bazında en düşük satış adedi bu ağustosta olacağını lisana getiren Büyükduman, bunda takvim ve yaz tesirinin olup olmadığının ise sonbahar aylarında ortaya çıkacağını kaydetti.
“FİYAT ARTIRMIYORLAR”
Konuta olan talebin azaldığını aktaran İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü (İSTEB) Lideri Ulvi Özcan da, bunda resesyonun tesirli olduğunu söyledi. Mal sahiplerinin piyasaların hareketli olduğu periyotlarda arayıp fiyat artırdığını aktaran Özcan, “Şu anda bunu yapmıyorlar. Yeni meskende gelmiyor. Yeni konut gelmesi için insanların karşışına öteki fırsatların çıkması lazım. O fırsatı kıymetlendirecek parası ve kredi şartları olması lazım. Piyasada fırsatta yok” dedi.
“YÜKSEK FİYATLI KONUTLARIN ALICISI YOK”
Kredi musluklarının kısılmasından ötürü satılık konut piyasasında daralma yaşandığını aktaran İstanbul Emlak Komitecileri Odası Lideri Nizamettin Aşa, son bir yılda neredeyse günlük olarak satılan konutlarda satış mühletleri uzayarak 2 ila 3 aya kadar çıktı. Fiyatı uygun olanlar tekrar satılıyor. Lakin yüksek fiyatlı konutlar bekliyor” dedi. Geçen yıl 650 bin konutun yapı ruhsatı aldığını, 450 bininin satıldığını kaydeden Aşa, “Demek ki yeni konutlarda 150 bin stok var. Bu stokun kıymetli kısmı lüks konuttan oluşuyor. Son periyotta çıkan projeler de lüks projeler lakin bunların alıcısı yok. Şayet bu türlü devam ederse 2010 yılında oluşan bir devir sayısı 2 milyon adete çıkan lüks konut sorunu tekrar oluşabilir” diye konuştu.
“DÜŞÜŞ YAZ MEVSİMİNDEN KAYNAKLANIYOR”
İstanbul İnşaatçılar Derneği›nin (İNDER) Lideri Nazmi Durbakayım, düşüşün yaz aylarından kaynaklandığını söyledi. “Yabancıya satış düşse de Türkiye bulunduğu coğrafya itibariyle tercih ediliyor” diyen Durbakayım, “Bunda dünyada yaşanan resesyonun tesiri var. İçerde ise şu anda iki bireyden birisinin maaşı konutu öder dediğimiz bir devir yok. İnşallah önümüzdeki devirde alınacak tedbirlerle yeniden o günlere geleceğiz. Zira konutun atak yaptığı periyotta biri konutu geçindiriyordu, biri de kredileri ödüyordu. Zira barınma besinden sonra ikinci temel ihtiyaç” dedi.