Ardahan-Kars hudutları ortasında 123 kilometrekare alanı ile Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük tatlı suyu olma özelliğini taşıyan Çıldır Gölü, etraf problemleriyle karşı karşıya kaldı.
Etrafındaki köylerin evsel ve hayvansal atıklarının kirlettiği Çıldır Gölü’nün suyu 10 yıldır azalıyor.
Geçen yıllarda 16-17 olan balık çeşitlerinin birçoğunun yok olduğunu belirten Kars Kafkas Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve TEMA Vilayet Temsilcisi Prof. Dr. Mehmet Ali Kırpık, Çıldır Gölü’nün doğal popülasyonu ya da biyolojik çeşitliliğini uzun vakittir çalıştıklarını söz etti.
“Eskiden 16-17 balık çeşidinin varlığı kayıtlarda görülmekteyken şu anda bu sayının çok daha az olduğu ve birçok çeşidin hiç görülmediğini biliyoruz. Bilhassa bu doğal popülasyonların yok olması ya da sayılarının azalmasına sebep olarak 3 tane egzotik ve istilacı tıp var şu anda gölde. Bunlar; tatlı su istakozu, İsrail sazanı ve zebra midyesidir.” diye konuşan Kırpık, “Bu istilacı çeşitler balıkçılar tarafından çeşitli yerlerden getirilerek göle bırakılmış. Bunlar göldeki doğal biyoçeşitliliği vakitle bitiren çeşitlerdir. Zebra midyesi hem başka iki istilacı çeşidi hem de başka balık çeşitlerini ve omurgalı omurgasız tipleri çabucak hemen ortadan kaldırmak üzeredir.” dedi.
SU DÜZEYİ 10 YILDA DÜŞTÜ
Dünya genelinde yer altı su düzeyinin ortalama 30 metre aşağı düştüğünü söyleyen Prof. Dr. Mehmet Ali Kırpık, şunları söyledi:
“Yer altı su düzeyinin aşağı düşmesinin sebepleri belirli; global ısınma ve iklim değişikliğinden ötürü çok derece yer altı sularının çekilmesi ya da kullanılması olarak biliyoruz. Çıldır Gölü aslında acil durumlarda suyu içilebilecek kadar pak bir göldür, kirli bir göl olarak kabul etmiyoruz. Doğruyol köyünden gelen ve Lavaş Gölü’nden gelen iki tane büyük akarsu var ve bunun yanında 15 tane küçük derelerle besleniyor ve epey pak bir göldür ama gölün su düzeyi, göl çıkışında bulunan Telek Çayı üzerine şurası HES’e önemli manada su verildiği için son 10 yılda önemli manada düşmüştür. Bilhassa gölün su düzeyinin düşmesi Ardahan tarafındaki balıkların, omurgalı ve omurgasızların üreme alanı olan alanın kurumasına sebep olmuştur. Bu istilacı tiplerin olumsuz tesirinin yanı sıra bir de mutlak muhafaza alanı olarak tespit edilen bu alanın kuruması göldeki biyoçeşitliliğin sürdürülebilirliği açısından son derece kıymetlidir ve bu alanın kuruması, burada hayvanların otluyor olması gölün biyoçeşitliliğini çok kısa mühlet içerisinde asgarî düzeye indirmiştir.”
Kırpık, etraf köylerdeki evsel ve hayvansal atıkların da Çıldır Gölü’nü kirlettiğine dikkat çekti.
Kırpık, Kars ve Ardahan Valiliklerinin ortak teşebbüsüyle gölün su düzeyinin olağana döndürülmeye çalışıldığı bildirdi.
52 KOOPERATİFTEN 2 TANESİ AKTİF
Çıldır Gölü’nde balık popülasyonun düştüğünü ve geçmişte sayısı 52 olan balık kooperatifinden yalnızca 2 adedinin şu an faal olduğunu belirten Prof. Dr. Mehmet Ali Kırpık, “Çıldır Gölü, sazangiller familyasından sarı balıkla meşhurdur. Sarı balık, alabalıktan sonra ekonomik pahası en yüksek olan bir balık cinsidir ve Çıldır Gölü bu sarı balığıyla bilinir. Beşerler bilhassa sarı balık yemeye gelirler fakat maalesef son 15-20 yıldır sarı balık çeşidinde önemli bir popülasyon düşüklüğü var. Yani beşerler sarı balık yerine diğer bir balık yiyor olabilirler ve bunun birçok sebebi var” diye konuştu.